به نقل از «ایسنا»

بررسی نقش اندام‌های بدن در شعر سعدی

تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۵۱۶۷۸۰

محققان بسیاری بر نقش و اهمیت استعاره در مفهوم‌پردازی تجارب انسان در جهان تأکید داشته‌اند. در این میان، اندام‌های بدن همواره به عنوان حوزه‌ای مبدأ در مفهوم‌پردازی مفاهیم متنوع در اغلب فرهنگ‌ها لحاظ می‌شود.

به گزارش ایسنا، سلیمان قادری نجف‌آبادی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبانشناسی در دانشگاه اصفهان در پایان‌نامه خود به بررسی "شعرشناسی شناختی: تحلیل پاره‌ای از استعارات برگرفته از اندام‌های بدن در بوستان سعدی" پرداخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این تحقیق با هدف بررسی تعامل میان زبان، شناخت، بدن و فرهنگ، به تحلیل پاره‌ای از استعارات مبتنی بر واژگان اندام‌های بدن در بوستان سعدی می‌پردازد. 

در این راستا، در ابتدا اندام‌های چشم، دل، جگر و سینه برگزیده شدند و سپس تحلیل عبارات استعاری آنها برپایه دیدگاه‌های زبانشناسی شناختی و شعرشناسی شناختی به خصوص با ارجاع به نظرات "کوچش" (2010) و "لیکاف و ترنر" (1989) به انجام رسید. 

مطابق تحلیل داده‌ها مشخص شد که دل و چشم، واژگانی زایا در مفهوم پردازی احساسات (عشق، تمایل، شادی، غم، اضطراب)، قوای ذهنی (دانستن، درک کردن، فکرکردن)، ارزش‌های فرهنگی (احترام، صداقت)، ویژگی‌های شخصیتی (حرص، بی‌رحمی، آگاهی) و وقایع محسوس (مرگ، زمان) است.

جگر و سینه عمدتاً در بوستان به مفهوم‌پردازی احساس "غم" می‌پردازند. اصولاً تمام این اندام‌ها در مفهوم‌پردازی احساسات از ابراستعاره "بدن ظرفی برای احساسات است" تبعیّت می‌کنند. دل اندام سرنمون در مفهوم‌پردازی احساسات به خصوص "عشق" و "غم" است و عمدتاً در تحقّق این مفهوم‌پردازی از طرحواره تصویری "ظرف" استفاده می‌کند. انطباق‌های مفهومی دیگر از سایر طرحواره‌های تصویری همچون "حرکت" و "قدرت" بهره می‌گیرند.

این مطالعه حاکی از آن است که در عبارات مبتنی بر اندام‌های بدن، مجاز بین جزء و جزء بیش از مجاز بین کل و جزء خود را نشان می‌دهد.

با بررسی داده‌ها مشاهده شد که تصور بشری در بهره‌گیری از استعارات و مجازهای بررسی‌شده در این مطالعه مدخلیت دارد، اما به‌نظر می‌رسد این تصویرپردازی در ساختار بدن و تقسیم کار برای اندام‌های بدن ریشه دارد. 

این تحقیق نشان می‌دهد که غالباً استعاره و مجاز در تعامل بین بدن و فرهنگ به ظهور می‌رسند. این درحالی است که بدن یک حوزه مبدأ بالقوه جهانی برای استعارات و مجازهای ساختاربخش مفاهیم انتزاعی است و الگوهای فرهنگی ایجادگر منظرهایی خاص هستند که از خلال آن‌ها ابعاد معینی از تجارب بدنی و اندام‌های خاصی در درک آن مفاهیم، برجسته شده و اهمیت می‌یابند.

برخی از این الگوهای فرهنگی در ایران برگرفته از طب سنتی ایرانی و نظام‌های عقیدتی روحانی پارسی همچون جهان‌بینی مکتب صوفیه و مذهب اسلام است.

علاوه بر این، یافته‌ها نشان می‌دهد که در تعامل میان استعاره، مجاز و طرحواره تصویری، استعاره سازنده الگوی اصلی تعامل است، جایی‌که مجاز و طرحواره تصویری جای می‌گیرند. 

این تحقیق همچنین به مطالعه برخی از استعارات نو شعری برپایه دیدگاه ارائه‌شده توسط لیکاف و ترنر (1989) پرداخته است. این کار نشان می‌دهد که شاعران اغلب استعارات مفهومی را که در شعر به کار می‌گیرند، با مردم عامی شریکند، بنابراین خلاقیت استعاری در شعر می‌تواند نتیجه بهره‌گیری شاعران از چهار ابزار مفهومی در به‌کارگیری و تغییر استادانه این استعارات مفهومی مشترک باشد. 

سعدی در کتاب بوستان، بیشترین بهره را از ابزار ترکیب، کمترین بهره را از ابزار پرسش و بهره‌ای میانه از ابزارهای پیچیده‌سازی و گسترش برده است. مطلب دیگر این‌که در مفهوم‌پردازی استعاری یک تفکر، شاعران تحت "فشار انسجام" قرار دارند، فشاری که برآمده از تجارب بدنی و همچنین بافت محاط بر آن‌ها است. محقق پیشنهاد می‌کند که برای دریافت گزارشی جامع از خلاقیت استعاری در شعر نیاز است به نقش بافتی که شاعر در آن شعر می‌آفریند، نیز توجه کنیم. 

این پایان‌نامه با راهنمایی  دکتر منوچهر توانگر در دانشگاه اصفهان دفاع شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۵۱۶۷۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فناوری ساخت یک رویا/نوابغ و فرهنگ نخبگانی یک جامعه اولین گام ایده پردازی هستند

به‌ گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، سیزدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی اینوتکس از ۱۸ اردیبهشت ماه با حضور بیش از ۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان، در محل پارک فناوری پردیس آغاز به کار کرد.

امروز، ۱۹ اردیبهشت‌ماه در دومین روز از برگزاری این نمایشگاه، شاهد برپایی کارگاه‌ها و سخنرانی‌های گوناگون توسط متخصصان و فناوران برتر بوده‌ایم.

علیرضا نصر اصفهانی، عضو هیئت علمی مرکز پژوهش‌های مجلس، در رویداد «ایستگاه آینده» درباره فناوری ساخت رویا و اهمیت آن در  ایجاد و ساخت محصولات فناورانه توضیح داد.

نصراصفهانی در ابتدا به داشتن رویا و تصور برای عموم افراد جامعه اشاره کرد و گفت: همه ما، به‌عنوان یک انسان دارای یک رویا هستیم، چه در بخش تولید و چه در بخش مصرف.

وی به ضرورت رویا در دنیای بازاریابی و محصولات فناورانه، اشاره کرد و ادامه داد: براساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، افراد براساس تصویر و رویایی که از یک محصول دارند، آن را خریداری می‌کنند.

این پژوهشگر حوزه فناوری ادامه داد: اینکه هر برند یا محصول داستان خودش را دارد نیز محصول یک رویا است.

نصر اصفهانی مثالی ارائه کرد و گفت: برای نمونه، کشورهای آمریکا، امارات و عربستان خیلی زودتر از بقیه کشورها به سراغ ساخت این رویا رفته‌اند.

وی اضافه کرد: خلق داستان موفق با قهرمانان و نخبگان مشخص منجر به خلق رویا می‌شود.

عضو هئیت علمی مرکز پژوهشگاهی مجلس، به مراحل شکل گیری فناوری رویا و ساخت یک رویا اشاره کرد و گفت: اولین موردی که برای خلق یک رویا نیاز است، نوابغ و فرهنگ نخبگانی یک جامعه است.

نصراصفهانی افزود: دومین نکته، ادبیات و داستان یک تصور است. یک محصول، یک ایده باید مشروعیت داشته باشد که بتواند با عامه مردم ارتباط برقرار کند.

وی اضافه کرد: در مراحل بعدی، سینما برای ساخت یک رویا اهمیت دارد. برای نمونه سینمای علمی تخیلی در آمریکا، یک استراتژی مهم صنعت آمریکا برای است.

عضو هیئت علمی مرکزپژوهش‌های مجلس، در پایان تاکید کرد: ساخت و روایت رویا در همه زمان‌ها، توسط ارگان‌ها و بخش خصوصی، انجام می‌شود و بخش دولتی معمولا در ساخت رویا ناتوان خواهد بود چرا که دولت‌ها اغلب عوض می‌شوند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم وفناوری آنا، در پایان رویداد «فناوری ساخت رویا» که در دومین روز از نمایشگاه اینوتکس۲۰۲۴، برگزار شد، افراد علاقه‌مند و حاضر در جلسه به پرسش و پاسخ با سخنران پرداختند.

انتهای پیام/